Cà phê (bắt nguồn từ từ tiếng Pháp: café [/kafe/]) là một loại thức uống được ủ từ hạt cà phê rang, lấy từ quả của cây cà phê. Các giống cây cà phê được bắt nguồn từ vùng nhiệt đới châu Phi và các vùng Madagascar, Comoros, Mauritius và Réunion trên các khu vực thuộc đường xích đạo.
Giống cây này được xuất khẩu từ châu Phi tới các nước trên thế giới và hiện nay đã được trồng tại tổng cộng hơn 70 quốc gia, chủ yếu là các khu vực nằm gần đường xích đạo thuộc châu Mỹ, Đông Nam Á, Ấn Độ và châu Phi. Hai giống cà phê được trồng phổ biến nhất là cà phê chè, và cà phê vối.
Sau khi chín, quả cà phê sẽ được hái, chế biến và phơi khô. Hạt cà phê khô sẽ được rang trong nhiều điều kiện nhiệt độ khác nhau, tùy thuộc vào nhu cầu thị hiếu. Hạt cà phê sau khi rang sẽ được đem đi xay và ủ với nước sôi để tạo ra cà phê dưới dạng thức uống. – Wikipedia
Cà phê là gì?
Mọi người thường biết nhiều đến hạt cà phê rang, nhưng nhiều người trong chúng ta không biết được một cây cà phê thật tế nó như thế nào.
Cây cà phê thường được giới hạn chiều cao bằng cách hãm ngọn. Điều này giúp cây sinh trưởng đồng đều, đạt năng suất cao và dễ dàng cho việc thu hoạch. Nhưng nếu được thả cho phát triển thì cây cà phê có thể cao lên tới 9m. Mỗi cây được bao phủ rất nhiều cành lá xung quanh, lá phát triển đối diện nhau theo cặp. Trái mọc thành chùm và dọc theo cành cây. Cây cà phê phát triển theo một chu kỳ liên tục. Một năm chỉ có một khoảng thời gian cây ra hoa và sau đó bắt đầu kết trái. Trái cây khi còn non có màu xanh và khi chín có màu đỏ tươi.
Khi cây cà phê bắt đầu ra hoa lần đầu tiên thì phải sau một năm cây mới trưởng thành thật sự và sau khoảng 5 năm tăng trưởng thì cây mới đạt được sản lượng cao. Cây cà phê có thể sống tới 100 năm, cây cà phê đạt năng suất cao nhất vào độ tuổi từ 7 đến 20. Việc chăm sóc cây thích hợp có thể duy trì và thậm chí tăng sản lượng trong nhiều năm, điều này cũng còn phụ thuộc vào giống cây. Sản lượng trung bình của một cây cà phê là khoảng 20kg tươi
Tất cả cà phê thương phẩm trên thế giới được trồng ở một vùng gọi là vành đai cà phê. Cây phát triển tốt nhất trong điều kiện đất màu mỡ, nhiệt độ mát mẻ, mưa thường xuyên và nắng râm.
Phân loại thực vật
Cà phê có nguồn gốc từ một giống cây được gọi là Coffea. Trong chi này có hơn 500 chi và 6000 loài cây nhiệt đới và cây bụi. Các chuyên gia ước tính rằng có khoảng từ 25 đến 100 loài cà phê.
Chi này được mô tả lần đầu tiên vào thế kỷ thứ 18 bởi nhà thực vật học người Thủy Điển, Carolus Linneaus, ông cũng là người mô tả Coffea Arabica trong tác phẩm “Species Plantarum” (“Giống loài thực vật”) vào năm 1753. Trong ngành cà phê thương mại có hai loại cà phê quan trọng là Arabica và Robusta.
Arabica
Coffea Arabica có nguồn gốc được phát hiện đầu tiên là ở Ethiopia. Loại cà phê này có vị thơm ngon, chua nhẹ và chiếm khoảng 60% sản lượng cà phê trên thế giới. Hình dạng những hạt cà phê này phẳng hơn, dài hơn Robusta và có hàm lượng caffein thấp hơn Robusta
Trên thị trường thế giới, Cà Phê Arabica mang lại giá trị cao nhất. Cây cà phê Arabica thường được trồng ở những vị trí cao, từ 610m đến 1830m trên mực nước biển.
Yếu tố quan trong nhất là nhiệt độ phải mát mẻ, lý tưởng nhất là từ 15 độ C đến 25 độ C và lượng mưa vào khoảng 60 inch mỗi năm. Cây cà phê arabica có sức sống tốt nhưng có nhiều sương muối thì cây sẽ bị chết.
Cây cà phê Arabica canh tác khá tốn kém vì địa hình lý tưởng có xu hướng dốc. Ngoài ra, cây cũng dễ bị bệnh hơn Robusta nên chúng cần được chăm sóc cẩn thận.
Robusta
Hầu hết sản lượng Robusta của thế giới được trồng ở Brazil, Trung Phi, Tây Phi và một phần của Đông Nam Á là các nước Việt Nam và Indonesia. Sản lượng của Robusta chiếm khoảng 40% và đang tăng.
Robusta chủ yếu được sử dụng trong pha trộn và cà phê hòa tan. Tuy nhiên ở một số nước như Việt Nam, cà phê Robusta được sử dụng chính trong loại cà phê truyền thống. Hạt Robusta hơi tròn và nhỏ hơn Arabica.
Cây cà phê Robusta có sức sống mạnh, khả năng kháng bệnh và ký sinh trùng tốt giúp cho việc trồng trọt dễ dàng và chi phí rẻ hơn. Nó có thể chịu được khí hậu ấm hơn với nhiệt độ từ 25 độ C đến 30 độ C. Do đó cho phép loại cây này phát triển được ở độ cao thấp hơn Arabica.
Cây cà phê Robusta cũng thích hợp với lượng mưa khoảng 60 inch một năm và không chịu được sương muối. Hạt cà phê Robusta có mùi thơm vị đậm đà, đắng, hậu ngọt và có nhiều hơn khoảng 50-60% caffein so với Arabica.